انحصار وراثت و نحوه دریافت گواهی آن از زبان وکیل حقوقی و مالیاتی:
مشخص کردن ورثه و میزان سهم الارث ایشان ودریافت گواهی انحصار وراثت یکی از مهمترین اقدامات حقوقی است که بعد از فوت هر فردی لازم است که انجام شود. وجود این گواهی برای تعیین تعداد وراث، تقسیم اموال، دریافت حقوق و مطالبات و پرداخت بدهی های متوفی، تعیین میزان سهم الارث هر وارث و حتی پیگیری و طرح دعاوی مربوط به شخص فوت شده الزامی است.
در این مقاله مراحل قانونی و مدارک لازم جهت دریافت گواهی حصر وراثت بررسی می شود.
بخش های این مقاله عبارتند از:
- شرایط متقاضیان
- نحوه تقاضا
- مدارک مورد نیاز
- روند رسیدگی به درخواست
- نکات مهم مربوط به گواهی انحصار وراثت
چه کسانی می توانند تقاضای گواهی انحصار وراثت نمایند؟
وراث و سایراشخاص ذینفع مانند طلبکار از متوفی یا کسی که از یکی از ورثه طلبکار است جهت توقیف سهم الارث وارث و وصول مطالبات خویش، می توانند برای دریافت این گواهی اقدام نمایند. در صورت تعدد ورثه، حضور و مراجعه تمام آنها الزامی نیست و اقدام یک نفر برای تقاضا کفایت می نماید.در این صورت یکی از وراث به عنوان خواهان، دادخواست را تقدیم و بقیه وراث را خوانده دعوا قرار می دهد. می توان تقدیم دادخواست و طرح دعوا برای دریافت گواهی انحصار وراثت را به وکیل دادگستری نیز واگذار نمود.
مدارک لازم:
- گواهی فوت متوفی
- استشهادیه محضری مبنی بر مشخصات متوفی و تاریخ فوت با امضای سه شاهد
- شناسنامه و کارت ملی متوفی
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه و کارت ملی تمام وراث
- وصیت نامه رسمی یا عادی شخص فوت شده در صورت وجود
- فرم دادخواست
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
گام اول:
متقاضی باید به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی مراجعه و فرم مخصوص استشهادیه را دریافت نماید(ادرس شوراهای حل اختلاف با سرچ در اینترنت قابل بررسی است). درصورتی که آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی در صلاحیت شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت وی در ایران خواهد بود.
در نهایت برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، مرجعی صالح به رسیدگی است که آخرین محل سکونت متوفی در حوزه آن شورا بوده و هرگاه متوفی نه در ایران اقامتگاه و نه محل سکونت داشته باشد، شورای حل اختلافی که ترکه و اموال متوفی در آنجا واقع شده، صالح می باشد. درغیر اینصورت شوراهای حل اختلاف تهران به تشخیص مرجع ارجاع صلاحیت رسیدگی دارند.
نکته:
در حال حاضر دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به شورای مربوطه ارجاع می گردد.
گام دوم:
برای دریافت استشهادیه محضری، باید سه نفر شاهد از دوستان و اشنایان در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه، گواهی نمایند که ورثه متوفی چه کسانی هستند و فرد فوت شده غیر از این افراد وارث دیگری ندارد. دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق نموده و اصل استشهادیه را به متقاضی تحویل می دهد.
گام سوم:
برای افرادیکه قبل از سال ۹۵ فوت شده اند:
وراث می بایست لیست کلیه اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول متوفی را تهیه و آن را به اداره دارایی محل اقامت یا سکونت متوفی ارائه و رسید آن را دریافت نمایند و به همراه مدارک دیگر به شورا تقدیم کنند.برای فوت شدگان قبل از سال ۹۵ ارائه گواهی مالیاتی همراه با دادخواست انحصار وراثت الزامی است.
برای فوت شدگان بعد از سال ۹۵:
جهت دریافت انحصار وراثت نیازی به اخذ گواهی مالیات بر ارث نیست و مالیات متعاقبا پرداخت خواهد شد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، پیشنهاد می کنیم از مقاله مالیات بر ارث ما استفاده کنید.
گام چهارم:
ثبت دادخواست و ارجاع آن به شورای مربوطه است.
در صورتی که به هر دلیلی به یک یا چند نفر از وراث یا مدارک هویتی آنها دسترسی نباشد یا خارج از کشور باشند، به تقاضای ذینفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال مربوطه در این خصوص استعلام می نماید و اداره ثبت احوال اطلاعات هویتی متوفی و وابستگان را ارسال می نماید.
نحوه رسیدگی به درخواست گواهی انحصار وراثت
شورای رسیدگی کننده پس از ملاحظه اسناد و مدارک تقدیمی، درخواست متقاضی را یک نوبت در یک روزنامه کثیرالانتشار یا محلی به هزینه متقاضی، آگهی می نماید تا اگر متوفی وارث دیگری داشته باشد به دادگاه مراجعه نمایند و مدارک خویش را ارائه نماید.
پس از انقضای مهلت یک ماه از تاریخ نشر آگهی، در صورتیکه معترضی وجود نداشته باشد، دادگاه با توجه به اسناد و مدارک ارائه شده، گواهی انحصار وراثت با مشخص کردن تعداد وراث و تعیین نسبت آنها با متوفی و میزان سهم الارث ایشان صادر می نماید.
در صورت وجود معترض و اعلام اعتراض ، جلسه ای برای رسیدگی معین و به طرفین پرونده(تمام وراث) اطلاع داده می شود. پس از رسیدگی، حکم صادر می گردد که این حکم برابر مقررات قابل تجدیدنظر و فرجام خواهی است.
نکات مهم دریافت گواهی
- در صورتیکه در زمان فوت متوفی نطفه ای منعقد شده و جنینی وجود داشته باشد باید جنین نیز جزو وراث در دادخواست مربوطه قید شود.
- در صورتی که بین وراث محجوری وجود داشته و برای محجور قیم معین نشده باشد، دادستان می تواند از طرف محجور به درخواست تصدیق انحصار وراثت اعتراض نماید.
- فرزندخوانده جزو وراث نبوده و در گواهی انحصار وراثت نام وی قید نمی گردد.
برای درک بهتر این موضوع، پیشنهاد می کنیم مقاله فرزند خواندگی منتشر شده در وب سایت را مطالعه بفرمائید.
- در صورتی که بهای ترکه (اموال باقی مانده از متوفی) بیش از ۱۰ میلیون ریال نباشد، دادگاه بدون انتشار آگهی به ادله درخواست کننده رسیدگی و گواهی حصر وراثت را صادر می نماید.
- در مورد متوفیان ساکن در روستا، اگر بهای ترکه بیش ازمبلغ فوق باشد، فقط به الصاق آگهی برای یک بار و در یک روز در معابر و اماکن عمومی روستای محل اقامت متوفی اکتفا خواهد شد و نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار الزامی نیست.
- رای دادگاه مبنی بر قبول یا رد درخواست تصدیق، قابل پژوهش(تجدیدنظر )و فرجام است.
- اگر کسی به صورت عمدی تعداد و مشخصات وراث را به درستی اعلام ننماید و گواهی انحصار وراثت خلاف واقع اخذ کند، مرتکب جرم کلاهبرداری شده است و قابل مجازات است (ماده ۹ قانون تصدیق انحصار وراثت)
جهت دریافت مشاوره تخصصی در خصوص نکات لازم برای دریافت گواهی حصر وراثت با ما تماس بگیرید.