شرایط فرزند خواندگی : موارد مهم از زبان وکیل!
شرایط فرزند خواندگی نکات بسیار مهمی دارد که احتمالا آن ها را نمی دانید. اگر شما هم جزء افرادی هستید که می خواهید سرپرستی فرزندی را قبول کنید، بهتر است نکاتی را درباره فرزند خواندگی، نحوه تقاضا، شرایط لازم برای گرفتن حکم فرزند خواندگی و پروسه رسیدگی به این درخواست را بدانید. در این مقاله به زبان ساده، شما را با نحوه فرزند خواندگی آشنا خواهیم کرد. پس خواندن مطلب را از دست ندهید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
- شرایط قانونی فرزند خوانده
- شرایط قانونی فرزندپذیر
- مدارک لازم برای تقاضا
- نحوه درخواست
- نحوه دریافت حکم سرپرستی دایم
- آثار حکم فرزند خواندگی
- نمونه حکم فرزند خواندگی
شرایط فرزند خواندگی : چه کسانی را می توان به فرزندی قبول کرد؟
به موجب قانون سابق، تنها پذیرش سرپرستی کودکان زیر ۱۲ سال امکانپذیر بود. اما قانون جدید حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب سال ۱۳۹۲ امکان واگذاری سرپرستی کودکان و نوجوانان، تا ۱۶سال را فراهم نموده است. این افراد عبارتند از:
- کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست یا بد سرپرست که نگهداری از آنان به بهزیستی سپرده شده است و امکان شناخت پدر، مادر و جد (پدربزرگ) پدری آنها وجود نداشته باشد.
- هیچ کدام از پدر، مادر یا جد پدری یا وصی منصوب از جانب آنها زنده نباشند.
- کودکان و نوجوانانی که سرپرستی آنها از سوی دادگاه به بهزیستی سپرده شده است و تا دو سال بعد از آن پدر، مادر یا جد پدری یا وصی منصوب از جانب آنان برای سرپرستی به بهزیستی مراجعه نکرده باشد.
- هر گاه پدر، مادر یا جد پدری هیچ کدام صلاحیت سرپرستی از کودک را نداشته باشند.
در صورتیکه متقاضی سرپرستی مدعی پیدا کردن کودکی شده باشد مکلف است موضوع را به اداره بهزیستی محل اقامت خویش اطلاع دهد. بهزیستی تحقیقات لازم برای اثبات ادعای بی سرپرست بودن کودک را انجام داده و موضوع را به مرجع قضایی اطلاع می دهد . در صورت اثبات ادعا دردادگاه، افراد یابنده، برای سرپرستی نسبت به دیگر متقاضیان اولویت دارند.
نکته:
هر درخواست کننده فقط می تواند دو کودک یا نوجوان را به سرپرستی قبول کند مگر اینکه کودکان از اعضای یک خانواده باشند که در اینصورت اجازه سرپرستی بیشتر از دو کودک یا نوجوان داده می شود.
مرتبط بخوانید : قانون جدید مالیات بر ارث : نکات بسیار مهم!
متقاضیان فرزند پذیری چه کسانی هستند؟
طبق قانون قبلی شرط فرزندپذیری، عدم داشتن فرزند متقاضیان بود اما در قانون جدید با داشتن یک فرزند هم می‌توان اقدام کرد. از سوی دیگر، در این قانون به زنان مجرد بالای ۳۰سال نیز می‌توان فرزند دختر برای سرپرستی واگذار کرد.
- زن و شوهری که ۵ سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته و صاحب فرزند نشده باشند و سن یکی از آنها حداقل سی سال باشد. همچنین در صورتی که هنوز ۵ سال از ازدواجشان نگذشته باشد اما به تشخیص پزشک قانونی امکان بچه دار شدن نداشته باشند، می‌توانند تقاضای سرپرستی کودکان و نوجوانان را بدهند.
- دختران مجرد و زنان بدون شوهر، در صورتیکه حداقل سی سال سن داشته باشند می توانند برای پذیرش کودکان دختر بالای دو سال اقدام کنند و کودک زیر دو سال و فرزند پسر به آنان داده نمی شود.
- زن و شوهر دارای فرزند نیز در صورت تمایل می توانند برای سرپرستی اقدام نمایند مشروط به اینکه سن یکی از آنها حداقل سی سال باشد.
بر اساس تبصرهٔ ۳ ماده ۵ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب ۹۲:
” اولویت در پذیرش سرپرستی به ترتیب با زن و شوهر بدون فرزند، سپس زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند و در نهایت زن و شوهر دارای فرزند است “.
اگر کودک اقوام و بستگانی داشته باشد اولویت سرپرستی با این اقوام و بستگان است مشروط به اینکه دادگاه تشخیص دهد که به نفع کودک یا نوجوان است، حتی اگر برخی شرایط قانونی را نداشته باشند.
شرایط فرزند خواندگی
سرپرستان باید چه شرایطی داشته باشند؟
۱- محجور نباشند؛ یعنی طبق قانون بتوانند امور مالی و غیرمالی خود را در کمال صحت عقل انجام دهند و خود نیازمند سرپرست نباشند.
۲- سابقه محکومیت کیفری مؤثرنداشته باشند؛ یعنی مرتکب جرایمی نشده باشند که در قانون مجازات اسلامی ذکر شده و ارتکاب آنها سوء سابقه محسوب میگردد.
۳- سلامت جسمی و روانی و توانایی لازم برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی را داشته باشند.
۴- همچنین نباید به بیماری‌های واگیردار یا صعب العلاج مبتلا باشند.
۵- به مواد مخدر، روان گردان و مشروبات الکلی اعتیاد نداشته باشند.
۶- صلاحیت اخلاقی داشته باشند.
۷- معتقد به یکی از ادیان به رسمیت شناخته شده در ایران باشند (مسلمان، مسیحی، کلیمی یا زرتشتی باشند).
۸- تمکن مالی داشته باشند .
نحوه درخواست فرزند خواندگی:
متقاضیان فرزندپذیری باید در سامانه (فرزند خواندگی) سازمان بهزیستی ثبت نام نموده و اطلاعات هویتی خویش شامل مشخصات، آدرس و شماره تلفن و غیره را تکمیل نمایند. تقاضانامه باید به امضای زن و مرد متقاضی رسیده باشد.همچنین متقاضیان می توانند مستقیما به سازمان بهزیستی محل سکونت خود مراجعه و فرم‌های مربوطه را تکمیل نمایند.
بهزیستی مکلف است پس از بررسی مدارک، متقاضیان را به مشاوران سازمان معرفی نماید، تعداد جلسات مشاوره به تشخیص سازمان بستگی دارد. سپس مددکار سازمان از محل سکونت متقاضیان بازدید کرده و در خصوص وضعیت اخلاقی و اجتماعی آنان تحقیق نموده و در نهایت پرونده در کمیته ویژه در سازمان بهزیستی هر استان پیگیری و بررسی می‌شود.
شرایط این افراد توسط کمیته مطابق با قانون بررسی و در صورتیکه واجد شرایط باشند در لیست انتظار برای انتخاب کودک قرار می‌گیرند. پس از فرارسیدن نوبت، کودک یا نوجوان مورد نظر( توسط سازمان یا خود متقاضی) انتخاب می گردد.
متقاضیان دادخواست تقاضای صدور قرار سرپرستی موقت را به طرفیت سازمان بهزیستی و دادستان مطرح با ارجاع پرونده به دادسرای امور سرپرستی، دادگاه با بررسی مدارک و ملاحظه گزارش سازمان بهزیستی و جلب نظر موافق سازمان، برای این افراد قرارموقت سرپرستی به مدت آزمایشی ۶ ماه صادر می‌کند. در طول دوره آزمایشی مددکارن ومشاوران بهزیستی به نحوه نگهداری کودک نظارت و نسبت به وجود یا عدم وجود شرایط مناسب و قانونی برای سرپرستی دائم اظهارنظرمی نمایند.
مدارک مورد نیاز برای فرزند خواندگی:
کپی شناسنامه متقاضی، کپی سند ازدواج، گواهی پزشکی مبنی بر ناتوانی در بچه دار شدن، گواهی پزشکی قانونی در مورد عقیم بودن زن یا شوهر، گواهی عدم اعتیاد زوج و زوجه، گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از پزشکی قانونی برای هر متقاضی به صورت جداگانه، گواهی تمکن مالی اعم از فیش حقوقی، فتوکپی سند ماشین، منزل مسکونی یا هر ملک دیگر، گواهی پزشکی مبنی بر مبتلا نبودن زن و شوهر به بیماری های صعب العلاج و واگیردار وغیره.
واگذاری فرزند به ایرانیان مقیم خارج از کشور :
ایرانیان خارج از کشور نیز می‌توانند در صورت داشتن شرایط لازم با مراجعه به سفارتخانه یا دفاتر حفاظت از منافع ایران در کشور محل اقامت، کودکی را تحت سرپرستی خود بگیرند.
نحوه دریافت حکم سرپرستی دائم:
بعد از اتمام دوره آزمایشی در صورتی که پذیرش و ارتباط بین کودک و والدین صورت گیرد و مشکلی وجود نداشته باشد، درخواست سرپرستی دایم مطرح و به دادسرای امورسرپرستی ارجاع می گردد.
دادگاه با بررسی شرایط لازم از جمله گزارش سازمان بهزیستی مبنی براینکه دوران آزمایشی با موفقیت سپری شده، متقاضی سرپرستی بخشی از اموال و حقوق خود را به کودک یا نوجوان تحت سرپرستی منتقل نموده، سرپرست خود را در یکی از شرکت‌های بیمه، به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بیمه عمر نموده و غیره در نهایت حکم سرپرستی دائم را صادر می نماید.
پس از صدور حکم قطعی، برای کودک شناسنامه با نام والدین سرپرست صادرمی گردد. جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به روحیه فرزند، در ثبت احوال و اسناد سجلی کودک، فرزند خواندگی ثبت، اما در شناسنامه فقط یک کد درج می گردد.
مرتبط بخوانید: سقط جنین درمانی
آثار حکم فرزند خواندگی:
فرزند تحت سرپرستی تمام حقوق و تکالیف فرزند واقعی را دارد از جمله اینکه به وی نفقه تعلق می گیرد سرپرستان وظیفه نگهداری و تربیت وپرداخت هزینه تحصیل آنان را به عهده دارند، این وظیفه و تعهد حتی پس از فوت سرپرست نیز تا تعیین سرپرستان جدید ادامه دارد. حقوق بازنشستگی و مستمری پدر و مادرسرپرست به فرزند خوانده تعلق می گیرد.
اما کودک و والدین سرپرست هیچکدام از یکدیگر ارث نمی برند.زیرا مبنای ارث یا رابطه نسبی(هم خونی) است یا رابطه سببی(ازدواج).
از این رو برای تأمین آینده فرزند خوانده ها ، سرپرستان باید از طریق راه هایی چون صلح، هبه و وصیت و بیمه عمر و غیره اموالی را به آنها اختصاص داده یا تملیک نمایند.
در مقابل فرزند نیز مکلف به احترام گذاشتن به سرپرستان می باشد.
بحث محرمیت پدر یا مادرخوانده با فرزند خوانده ، جنبه شرعی دارد و نمی توان به استناد حکم دادگاه محرمیت را استنباط کرد. موضوع محرمیت از مباحث مورد اختلاف فقها می باشد به طوریکه عده ای محرمیت را تایید و گروهی، نظر به عدم محرمیت دارند. بنابراین بهتر است هر شخصی به مرجع تقلید خود مراجعه نماید.
نمونه رای سرپرستی:
شرایط فرزند خواندگی
به امید روزیکه تمام کودکان سرزمین عزیزمان در کانون گرم خانواده، در کمال امنیت و آرامش و به بهترین نحو رشد و نمو یابند.
برای نمونه درخواست پذیرش فرزندخواندگی بر روی لینک زیر کلیک کنید:
فرزندخواندگی و تقاضای سرپرستی فرزند از دادگاه عمومی
آمنه آقاعلی-وکیل امور فرزند خواندگی
۰۹۱۲۴۱۹۹۳۱۱