ربا با توسل به معامله صوری : هر آن چیزی که باید بدانید!

ربا با توسل به معامله صوری : ربا چیست؟ 

ربا به عنوان یکی از گناهان کبیره همواره مورد نکوهش دین مبین اسلام بوده و برای آن علاوه بر پیش بینی عقوبت شدید اخروی در احکام فقهی و قوانین کیفری ایران، مجازاتهایی تعیین شده است. سود، بهره، ربا، نزول و کلماتی از این قبیل همگی به یک معنا هستند.

شرط اساسی برای تحقق ربوی بودن یک معامله این است که یک طرف تنها در سود معامله شریک باشد؛ اما در صورت ورود ضرر، در زیان شریک نباشد و ضرر متوجه وی نشود.

از منظر قوانین حقوقی، قرارداد ربا تحت هر عنوانی که منعقد شده باشد، باطل است و اگر طرفین به تعهدات این قرارداد عمل ننمایند، به دلیل «نامشروع بودن جهت معامله» حسب ماده ۱۹۰ قانون مدنی، نمی توان الزام به انجام تعهدات چنین قراردادی را از دادگاه خواست.

رباخواران در اغلب موارد، برای اینکه عملشان مشمول مجازات نگردد و کارشان وجهه و ظاهر قانونی داشته باشد در قالب عقود و قرارداد صوری اقدام به دریافت ربا می نمایند. اما باید بدانید که این معاملات نیز هر چند شکل قانونی دارد اما محکوم به بطلان است و پول اضافه ای که در این خرید و فروش صوری رد و بدل می‌شود، حرام و” اکل مال به باطل” است .

ربا با توسل به معامله صوری  :

تعریف ربا:

ربا به معنی معامله دو کالای هم جنس به مقدار اضافه برای یکطرف یا قرض دادن به شرط باز پس گیری مبلغی اضافه از اصل پول یا در نظر گرفتن سود ظالمانه در معامله یا تجارت است.

مرتبط بخوانید: اعسار چیست؟ شرایط قبول آن و نکات مهم که باید بدانید!

در ادامه یک نمونه لایحه اثبات ربا را می توانید مطالعه نمایید.

ریاست محترم شعبه …دادگاه کیفری دو استان تهران

شرح ماوقع:

آقای… احدی ازموکلین، به دلیل مشکلات مالی بوجود آمده و برگشت خوردن چک هایشان، نیازمند پول نقد می گردند که به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی، از تامین آن عاجز می مانند و امکان دریافت وام از بانک نیز برایشان وجود نداشت. با جستجو در اینترنت آگهی منتشر شده از مشتکی عنه در سایت دیوار را مشاهده که اعلام داشته بودند در زمینه تامین سرمایه فعالیت می کنند. مشتکی عنه حاضر شده بود مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان پرداخت نمایند مشروط به اینکه آقای … هر ماه مبلغ ۵ میلیون و پانصد هزار تومان به عنوان سود به وی بپردازد .دو موکل دیگر که از آشنایان آقای … می باشند در ازای دریافت مبلغی از وی، حاضر می شوند که ضمانت موکل را در بازپرداخت قرض و سود آن به عهده بگیرند.

به تقاضای مشتکی عنه و طبق روش کار ایشان ، برای اینکه معامله ی ربوی ظاهر قانونی داشته و از دریافت سود مطمئن باشند، قرارداد صوری فروش چندین شاخه تیرآهن در مورخه ۲۵/۶/۹۶ بین طرفین تنظیم می گردد و موکلین به عنوان فروشنده، قرارداد بیع و مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان سفته را در همان تاریخ امضا می نمایند، که سفته ها به نام آقای …صادر و دو موکل دیگر ظهر آنها را به عنوان ضامن امضا می نمایند(توجه فرمایید که تاریخ سفته ها با تاریخ قرارداد یکی است)

 اولین قسط نزول معامله ربوی، درمورخه ۲۸/۷/۹۶ به مبلغ ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان توسط آقای… نقدا به مشتکی عنه پرداخت و قسط دوم سود نیز در دو نوبت در تاریخ ۸/۹/۹۶ به حساب مشتکی عنه واریز می گردد، اما به دلیل مشکلات مالی موکل دیگر قادر نبودند که اقساط سودهای بعدی را واریز نمایند.

مشتکی عنه نیز از فرصت پیش امده استفاده نموده و قرارداد و سفته ها را جداگانه اجرا گذاشته و بابت ۲۰۰ میلیون تومان موکلین را به پرداخت ۸ میلیارد تومان محکوم نموده و مطالبه وجه سفته ها را نیز در مراجع قضایی مطرح نموده است.

دفاعیات به شرح ذیل می باشد:

اقسام ربا عبارتند از :

• هر نوع سود بر روی پول صرف نظر از درصد آن.
• عدم برابر بودن دو کالای مورد معامله.
• تحصیل مال یا دریافت هر مقداری بیشتر از وام دریافت شده، از ناحیه ربا دهنده با تبانی و توسل متقلبانه تحت هر عقد صوری از ناحیه متقاعدین.
• سود با درصد بیش از حد که بر روی پول اخذ شود.

ربا با توسل به عقد صوری:

این جرم یکی از مصادیق خاص کلاهبرداری است. در رباخواری با توسل به عقد صوری، عنصر اصلی و سازنده جرم کلاهبرداری، سوء استفاده از یک وسیله قانونی، به قصد فرار از یک ممنوعیت شرعی و قانونی برای رباخواری است. لذا وجه مشترک کلاهبرداری عام و رباخواری از طریق توسل به عقد صوری متکی بودن هر دو عمل بر حیله و تقلب میباشد که در اینجا تقلب به معنی کتمان و مخفی کردن یک واقعبت نامشروع است .

حسب ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی ایران ربا جرم است و برای آن  به شرح ذیل مجازات در نظر گرفته شده است:

“هر نوع توافق بین دو یا چند نفر تحت هر قراردادی از قبیل بیع ،قرض،صلح و امثال آن …..یا زاید بر مبلغ پرداختی دریافت نماید ربا محسوب و جرم شناخته می شود .مرتکبین اعم از ربا دهنده، ربا گیرنده و واسطه ی بین آنها علاوه بر ردِ اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق و نیز معادل مورد ر با به عنوان جزای نقدی محکوم می‌گردند”

از طرفی آیه شریفه” احل الله البیع و حرم الربا” واحادیث و اخبار وارده این اعمال را منع کرده و باطل اعلام نموده است.

دلایل اثباتی ربوی بودن معامله :

۱- هیچ کدام از موکلین در زمینه خرید و فروش آهن آلات نه فعالیت داشته و نه اصلا تیرآهنی وجود داشته است . احدی از موکلین بنگاه معاملات ملکی داشته  و شغل آقای …( که پول را از مشتکی عنه دریافت نموده) چاپ  تبلیغات و تراکت است و هیچ کدام نه تیرآهنی برای فروش داشته اند و نه از قیمت آن و نه از تبعات امضای قراردادی با وجه التزام سنگین ۱۰۰ درصد ماهانه و ۱۰ درصد روزانه اطلاع داشته اند.

برعکس، مشتکی عنه که مدیر یک موسسه حقوقی است و در صنف آهن آلات نیز فعالیت دارد اکثر قراردادهای صوری خود را برای فرار از مجازات ربوی بودن در قالب معامله آهن منعقد می نماید چون هم از قیمت، هم از کم وکیف و مشخصات اهن اطلاع وافی دارد.

۲- رقم معامله صوری،۲۰۰ میلیون تومان تعیین شده، دقیقا معادل مبلغی که وام داده شده و سود ماهانه از آن دریافت می شده است.

۳-  در قرارداد صوری وجه التزامی بسیار سنگین جهت عدم تحویل کالا ،  روزانه %۱۰ درصد و ماهانه ۳۰۰% درصد ثمن معامله!!!! تنها برای فروشندگان تعیین شده است!!!!

مرتبط بخوانید: تقصیر زیان دیده در تعیین میزان خسارت

جالب این است که حسب قرارداد، با وجود اینکه خریدار صوری، در زمان تنظیم آن، تنها ۳۰ میلیون از ثمن را پرداخت کرده و ۱۷۰ میلیون بدهکار می باشد هیچگونه وجه التزام یا خسارت تاخیر تادیه ای برای تخلف وی در عدم تادیه ثمن ،معین نشده است!!! اما برای کالایی با همان ارزش ،وجه التزام ماهانه به ارزش ۳۰۰%  ثمن، برای فروشندگان تعیین می گردد!!!!

 در حالیکه عرف معاملات به این صورت است که ضمانت اجراهای تخلف از انجام و اجرای تعهدات همواره برای دو طرف معامله تعیین می گردد تا غرری نباشد. 

به راستی کدام انسان عاقلی ،در شرایط عادی و برای یک معامله خرید و فروش، تن به پذیرش چنین خسارت گزافی می دهد مگر اینکه مضطر و ناچار باشد .آقای… به دلیل مشکلات مالی بوجود آمده ناچارا برای دریافت قرض از مشتکی عنه،شرایط چنین قرارداد ناعادلانه ای را می پذیرند .

اگر قرارداد واقعی بود، هیچ انسان عاقل و بالغی، حاضر نبود چنین قراردادی را که تمام شرایط آن یک طرفه به سود خریدار تنظیم شده، امضا نماید از جمله این شرایط ، تعیین ضمانت اجرای گزاف و ناعادلانه تنها به سود خریدار،اسقاط کافه خیارات و عدم امکان انصراف از قرارداد یا ابطال آن به بهانه موجهه یا غیر موجهه(بند ۳ قرارداد)،پرداخت وجه التزام گزاف در صورت عدم اجرای تعهد توسط فروشندگان حتی با وجود عذر موجه و قوه قاهره ،پذیرش داوری شخصی ناشناس از دوستان خریدار و قطعی و لازم الاجرا بودن رای ایشان و….

بلکه در شرایط عادی و معامله واقعی فروشنده قطعا به سراغ خریداری دیگر می رفت .

۴- حسب آگهی های ارائه شده که مشتکی عنه ، در فضای مجازی و در سایتهای تبلیغاتی درج نموده است صراحتا اقرار نموده که تامین سرمایه می نماید و این تبلیغات و آگهی بهترین دلیل برای اثبات مدعای شکات می باشد.

۵- پرداخت سود معین ماهانه به حساب مشتکی عنه توسط آقای… احدی از شکات.

۶- شهادت شهودی که اطلاع کامل از قضیه دارند و در مرجع قضایی حاضر شده و شهادت داده اند.

۷- همانگونه که ذکر شد، ایشان مدیر یک موسسه حقوقی می باشد و با سوء استفاده از اطلاعات حقوقی و راهنمایی وکلای موسسه  در ظاهری قانونی اقدام به ربا خواری می نماید .

مرتبط بخوانید: وکیل تهران

مضافا دعوای حقوقی اعلام بطلان معامله (بیع) به جهت فقدان قصد، جهت نامشروع و صوری بودن معامله ، مطرح و در شعبه …مجتمع قضایی شهید بهشتی در حال رسیدگی می باشد.

با عنایت به مطالب معروضه و دلایل مثبته ارائه شده و اینکه اقدام مشتکی عنه مشمول صریح جرم ربا بوده نظر به اینکه علم قاضی، از ادله اثباتی در امور کیفری می باشد جهت جلوگیری از تضییع حقوق موکلین و مجازات رباخواران از شما مقام محترم قضایی تقاضای رسیدگی شایسته و مجازات مشتکی عنه مستنداً به ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات)را دارم.

امیدواریم لایحه جامع ما در خصوص ربا با توسل به معامله صوری برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت نیاز به مشاوره در موارد حقوقی با ما در تماس باشید به گرمی پاسخگوی شما هستیم.