اقسام دعوای ابطال اجراییه -هر آنچه که باید بدانید

در مقاله زیر به اقسام ابطال اجرایه اشاره خواهد شد.در صورتیکه دعوای حقوقی مطرح نموده باشید یا از اجراییات اداره ثبت اقدام به مطالبه طلب مستند به سند لازم الاجرا مانند چک یا مهریه مندرج را درعقدنامه نموده باشید قطعا نام برگه ای به نام اجراییه به گوشتان رسیده است.

اجرایه چیست؟

اجراییه،برگه ای است که بعد از صدور حکم و قطعی شدن از مراجع قضایی همچون دادگاه ها و شوراهای حل اختلاف صادر یا نسبت به اسناد رسمی لازم الاجرا از مراجع غیردادگستری همچون اجراییات ثبت، دفاتر اسناد رسمی، سازمان ها یا نهاد های خاص مانند ادارات مالیاتی و …با هدف اجرای مفاد حکم یا سند، علیه شخصی که اجرا علیه اوست صادر می گردد.

بدیهی است که امکان وقوع اشتباه در مفاد اجراییه نیز مانند تمام اسناد وجود دارد. در این مقاله به تفکیک نحوه ابطال اجراییه صادره از دادگاه و اجراییات ثبت را که مهمترین و بیشترین تعداد اجراییه ها را شامل می شود بررسی می نماییم.

معنی ابطال چیست؟

ابطال اجراییه به معنی باطل کردن، فسخ نمودن و از بین بردن آثار قانونی مترتب بر آن است. محکوم علیه (شخصی که اجراییه علیه او صادر شده و باید آن را اجرا نماید) یا نماینده قانونی وی مانند وراث یا شخص ثالثی که جزو طرفین اجرا نبوده لکن اجرای حکم به حق وی خللی وارد می نماید یا در موضوع اجراییه خود را ذی نفع می داند حق درخواست ابطال اجراییه را دارند.

نحوه ابطال اجراییه صادره از دادگاه:

رایج ترین موارد ابطال اجراییات دادگاه عبارتند از :
1- اشتباه در مبلغ محکوم به:( بدین معنی که محکوم به کمتر یا بیشتر (از آنچه که مورد حکم واقع شده است) در اجراییه قید می گردد مثلا به جای 500 میلیون تومان در اجراییه مبلغ 50 میلیون تومان ذکر می گردد.

2- اشتباه در نوع محکوم به :به عنوان مثال به جای الزام محکوم علیه به تنظیم سند اجراییه مبنی بر پرداخت خسارت عدم انجام تعهد صادر گردد.

3- اشتباه در هویت طرفین: نام محکوم له و یا محکوم علیه در اجراییه اشتباه درج می گردد.

4- ابطال اجراییه یا عملیات مربوط به دستور موقت و تامین خواسته

خواهان تامین خواسته قانونا مکلف است ظرف مدت 10 روز پس از صدور قرار تامین خواسته یا 20روز از تاریخ صدور دستور موقت نسبت به طرح دعوای اصلی اقدام نمایند وگرنه به درخواست خوانده قرار و دستور لغو ودر صورتی که تامین خواسته و دستور موقت بعد از ابلاغ اجراییه اجرا گردد می توان اجراییه صادره در این خصوص را نیز ابطال نمود

5- ابطال اجراییه در پی اعتراض ثالث:شخص ثالث که خود یا نماینده وی در مراحل دادرسی منتهی به حکم شرکت نداشته می تواند نسبت به حکم صادره اعتراض نموده و درخواست توقف عملیات اجرایی و یا ابطال اجراییه را مطرح نماید.

نحوه طرح دعوا:

ابطال اجراییه غالبا با تقدیم دادخواست صورت گرفته و باید در دادگاهی مطرح شود که اجراییه را صادر نموده است در دادخواست باید محکوم له به عنوان خوانده طرف دعوا قرار گیرد نه مرجع صادر کننده حکم اجرا.

در صورتی که اجراییه به اشتباه صادر شده باشد و موجب تضییع حقوق محکوم علیه یا شخص ثالث شده باشد و این حکم ضرر و زیانی را به او وارد نموده باشد، محکوم علیه یا شخص ثالث می توانند همراه با دادخواست ابطال اجراییه، تقاضای اعاده وضع به حالت سابق (جبران خسارت ناشی از حکم و برگرداندن حقوق از دست رفته محکوم علیه) را نیز داشته باشند.

اعتراض به اجراییه ثبتی:

این اعتراض را باید در در دو حالت بررسی نمود زیرا مرجع رسیدگی در دو حالت کاملا متفاوت می باشد.

الف) اعتراض به عملیات اجرایی در ثبت در صورتی که اعتراض نسبت به شکل عملیات یا اشتباهات محاسباتی باشد:
بعد از صدور دستور اجرا عملیات اجرایی شروع و متوقف نمی شود و متعهد علیه سند یا هر شخص ذینفع، که به نحوه عملیات اجرایی اعتراضی داشته باشد باید شکایت خود را با ذکرادله و به همراه مدارک و مستندات به رئیس ثبت محل تقدیم نماید و رئیس ثبت موظف است به قید فوریت نسبت به شکایت رسیدگی و به صورت مدلل رای صادر نماید. نظر رئیس ثبت به شخص معترض ابلاغ و اگر نامبرده نسبت به تصمیم رئیس ثبت اعتراض داشته باشد، باید ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ تصمیم، شکایت خود را تنظیم و به ثبت محل و یا هیات نظارت صلاحیتدار تسلیم نمایند تا هیات نظارت نسبت به شکایت رسیدگی و تصمیم گیری نماید. نظرهیات نظارت قطعی است.

2- در صورتی که نوع اعتراض به نحوی باشد که نیازمند رسیدگی قضایی و به صورت ترافعی باشد و یا عملیات اجرایی خاتمه یافته باشد:
رسیدگی هیات نظارت در صورتی است که عملیات اجرایی خاتمه نیافته باشد در صورتی که پرونده در اداره ثبت مختومه شده باشد به نظر رسیدگی در صلاحیت محاکم دادگستری می باشد.زیرا اولا حسب رای وحدت‌ رویه شماره ۷۸۴ـ۱۳۹۸/۹/۲۶ هیأت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور که مقرر می دارد:
نظر به این که طبق ماده ۸ قانون اصلاح بعضی از مواد قانون ثبت و قانون دفاتر اسناد رسمی مصوّب ۱۳۲۲/۶/۲۷ ترتیب شکایت از طرز عمل و اقدامات اجرایی و مرجع رسیدگی به آن و به طور کلی آنچه برای اجرای اسناد رسمی لازم است طبق آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مصوب ۱۳۸۷/۶/۱۱ ریاست قوه قضاییه است و ماده ۱۶۹ این آیین نامه، مرجع صالح برای رسیدگی به شکایت از عملیات اجرای ثبت را رئیس ثبت محل تعیین نموده و در مواردی که ثالث نسبت به مال توقیف شده ادعای حق نماید این امر مانع از مراجعه او به دادگاه صالح و اقامه دعوی برای اثبات حقانیت خود نیست.
اعتراض ثالث را در صلاحیت محاکم دادگستری قرار داده است.
ثانیا: به موجب اصل159 قانون اساسی، دادگستری مرجع رسمی تظلمات است و این صلاحیت عام می باشد و صلاحیت رییس ثبت، صلاحیتی خاص و استثنایی می باشد که باید در موضع نص تفسیر گردد
لذا در صورتی که موضوع مورد شکایت نیازمند رسیدگی قضایی باشد یا عملیات اجرایی خاتمه یافته باشد، از صلاحیت رییس ثبت خارج بوده و در صلاحیت محاکم دادگستری میباشد. در اینصورت معترض باید دادخواست ابطال اجراییه یا عملیات اجرایی را در دادگاه مطرح نمود.

نکته:اعتراض نسبت به اجراییه باید به طرفیت شخصی اقامه گردد که تقاضای اجراییه داده است نه اداره ثبت یا دفترخانه تنظیم‌کننده اجراییه.
نظر به اینکه ابطال اجراییه و اعتراض به عملیات اجرایی پیچیدگی های خاص حقوقی دارد حتما در صورت نیاز به طرح چنین دعوایی حتما با وکیل دادگستری در اینخصوص مشورت نمایید.

برای مطالعه نحوه دعاوی می توانید به سایت وکیل تهران مراجعه کنید