قانون صدور چک همراه جدیدترین اصلاحات | وکیل تهران

قانون صدور چک به همراه جدیدترین تغییرات و اصلاحات قانون چک سال در سال ۱۴۰۰ – در پی تشدید بیماری کرونا و تعطیلی برخی از کسب و کارها ستاد ملی کرونا تصویب نمود که در بازه زمانی اول اردیبهشت تا بیستم اردیبهشت ماه، مبادلات با چک به حالت تعلیق درآمده و بانک‌ها و موسسات اعتباری از صدور گواهی عدم پرداخت چک اجتناب نموده و دادگاه ها و اجراییات ثبت نیز از صدور اجراییه خودداری نمایند. در این مقاله آخرین تغییرات قانون صدور چک بررسی می‌گردد.

«قانون اصلاح قانون صدور چک» با هدف اعتبار بخشی بیشتر به چک و به حداقل رساندن تعداد چک‌های برگشتی، در سال ۱۳۹۷ به تصویب رسید و از ابتدای سال ۱۴۰۰ اجرایی می‌شود.
در پی تصویب این قانون بانک مرکزی صدور چک بانکی در وجه حامل را ممنوع اعلام کرد و ثبت چک به نام شخص دارنده الزامی گردید.
پشت‌نویسی و ظهرنویسی چک نیز بر اساس قانون جدید چک از ۲۱ آذر ۹۹ ممنوع اعلام و بیان گردید که پشت نویسی و هر گونه نقل و انتقال چک با درج اطلاعات در سامانه صیاد باید ثبت گردد و ذی‌نفع یا همان گیرنده چک نیز باید آن را تأیید نماید.

مرحل ثبت چک در سامانه صیاد توسط دارنده به شرح ذیل می‌باشد:

محله اول

احراز هویت در اینترنت بانک یا نرم افزار بانک که مخصوص موبایل طراحی شده؛ که با وارد کردن نام کاربری و رمز عبور انجام می شود. احراز هویت در این اپلیکیشن یا اینترنت‌‌بانک فقط یک بار و وپس از اخذ نام کاربری و رمز عبور انجام و این امر مستلزم این مهم است که سیم کارتی که نرم افزار بر روی آن نصب شده است حتما به نام خود شخص دارنده حساب باشد.

احراز هویت در برنامک‌های موبایلی مخصوص پرداخت، از طریق ورود اطلاعات یکی از کارتهای همان بانکی که دسته چک را صادر کرده نیز امکان پذیر است.

احراز هویت در شعب بانک‌‌های عامل نیز طبق روال موجود و با مراجعه حضوری انجام می‌شود.

مرحله دوم

انتقال دهنده بعد از احراز هویت، اطلاعات و شناسه صیادی چک را در سامانه صیاد وارد و فیلد «بابت» را نیز تکمیل می نماید و هویت ذینفع چک یا همان انتقال گیرنده را نیز ثبت نماید.

مرحله سوم

تایید و ثبت انتقال چک بعد از استعلام. چنانچه اصالت چک تأیید شود، به معنی ثبت نهایی است و قابلیت وصول را دارد. اما اگر چک رد شود، ذی‌نفع باید با انتخاب یکی از دلایل موجود در سامانه، چک را به صادرکننده آن عودت دهد.

تفاوت ظاهری چک‌های جدید:

چک‌های صیادی قدیمی به رنگ سبز و صورتی چاپ شده بودند اما چک‌های جدید به رنگ پس زمینه بنفش و صورتی عرضه می‌گردد. از دیگر مشخصه‌های بارز این چک‌ها قید جمله «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» می‌باشد.

تکلیف چک‌های قدیمی چیست؟

چک‌های قدیمی به روال سابق قابلیت وصول و برگشت زدن را بدون نیاز به ثبت در سامانه صیاد دارد و ظهرنویسی و انتقال انها امکان پذیر است.
هدف بانک مرکزی از صدور چک‌های جدید، نظم بخشیدن بیشتر به سیستم پولی و بانکی و بالا بردن اعتبار چک می‌باشد لذا امکان این وجود دارد که چک‌های موجود را با چک‌های جدید جایگزین نمود و بدین منظور، فرصت کافی در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت.

از دیگر تغییرات مهم قانون صدور چک، تعیین اعتبار ۳ ساله برای چک‌های جدید است و چک‌های جدید دارای محدودیت اعتباری می‌باشند.

حسب ماده ۶ قانون صدور چک مصوب سال ۹۷ در دسته ‌چک‌های جدید که به مشتریان تحویل داده می‌شود، محدودیت تاریخ اعتبار چک با عبارت “صدور این برگه‌ چک حداکثر تا مورخه … مجاز است” بر روی هر برگه چک الزاما قید می‌گردد و طبق این ماده تاریخ اعتبار چک‌های جدید، حداکثر سه سال از تاریخ دریافت دسته چک توسط دارنده می‌باشد و بعد از آن مشمول مقررات قانون چک و امتیازات اسناد تجاری نمی‌گردد بلکه یک سند عادی مطالبه طلب محسوب می‌شود.

تغییر مهم دیگر در قانون صدور چک، در نظر گرفتن سقف اعتبار برای صادرکننده چک است. حسب مصوبه بانک مرکزی، هر دارنده دسته چک سقف اعتباری مشخصی و محدودی دارد و مجموع چک‌های صادره توسط دارنده نباید از سقف اعتبار وی تجاوز نماید. مولفه‌های تعیین سقف اعتباری هر فرد عبارتند از وضع معیشت صادرکننده چک، میزان حقوق و مزایای دریافتی، میزان اموال و دارایی‌های صادرکننده و …
دارندگان تا زمان پاس شدن چک‌های قبلی حق صدور چک جدید را خارج و بیشتر از سقف اعتبار کسب نموده، نخواهد داشت.

به موجب قانون جدید، در صورتی که موجودی حساب برای وصول چک کافی نباشد ، بانک‌ها مکلف هستند از سایر حساب‌های قابل برداشت صادر‌ کننده در همان بانک، برداشت و نسبت به پرداخت وجه چک برگشتی اقدام نمایند.

هدف از قوانین سخت‌تر و دارای ضمانت‌های حقوقی و کیفری، به حداقل رساندن تعداد چک‌های برگشتی می باشد. از جمله این ضمانت اجراها، ممنوعیت صدور دسته چک جدید برای اشحاصی است که دارای چک برگشتی هستند.

در این قانون تصریح شده است که صدور و اعطای دسته‌ چک به دارندگان چک برگشتی تا زمانی که از چک‌های برگشتی رفع سوء اثر نشده تحت هیچ عنوان مجاز نیست.

از جمله مهمترین شرایط متقاضیان دسته چک قانون جدید این است که متقاضی نباید ورشکسته باشد و از نظر مالی ناتوان نباشد، احراز اعتبار مالی شخص شرط اصلی می‌باشد. بعلاوه نباید در سه سال اخیر نیز چک برگشتی داشته یا سو سابقه‌ای از وی ثبت شده باشد. همچنین در صورت اخذ وام و تسهیلات بانکی باید تمامی بدهی‌هایشان اعم از چک‌های پاس نشده و وام‌ها را تسویه نموده باشند.